Laatst gehoord bij Jinek: Machiavelli-prijswinnaar Hugo Borst zei het duidelijk over zorginstellingen: “Waar het huis slecht is heb je een slechte bestuurder!” Goede zorgbestuurders zijn volgens hem op de werkvloer te vinden, kennen hun personeel, kennen hun cliënten.
Zou dat ook voor het onderwijs opgaan? Dat slecht onderwijs komt door slechte bestuurders? En dat goede bestuurders met de beide benen op de onderwijsvloer staan, liefst regelmatig voor de klas?
De onderwijsmanager op afstand
Persoonlijk denk ik dat onderwijsmanagers die op grote afstand van de klas staan niet in staat zijn om de dagelijkse problemen waar onderwijsgevenden mee geconfronteerd worden adequaat te helpen oplossen. Vooral de zeer grote onderwijsinstellingen hebben plekken waar al heel lang geen directeur meer is geweest. Docenten voelen zich daar ongehoord en onbegrepen. Leerlingen en studenten voelen geen enthousiasmerende werking van de strategische beslissers die staan voor goed onderwijs. Mintzberg zegt het heel duidelijk: goede managers netwerken in de operationele delen van de organisatie om voor dagelijkse vraagstukken strategische oplossingen te bedenken.
Intrinsiek motiveren
Bedenk hierbij dat autonomie één van de belangrijke redenen is waardoor medewerkers intrinsiek gemotiveerd worden. De andere reden is enthousiasmerend leiderschap. En dat kan niet op afstand. Aanmoedigen, aanvuren, coachen, het voorbeeld geven: dat doe je van dichtbij. Goede onderwijsbestuurders kennen hun mensen, leerlingen, ouders.
Ik heb ook gemerkt dat als onderwijsmanagers dicht bij de waardecreatie van het onderwijsproces staan, dat zij ook meer geld beschikbaar stellen aan het onderwijs. En directeuren op afstand zijn eerder geneigd om financiële beslissingen te nemen die weinig met onderwijs te maken hebben, sterker, zelfs contraproductief zijn.
Zoek de leerkrachten op
Ik wil onderwijsmanagers daarom aanmoedigen om meer voor de klas te komen. Geef een paar keer per maand les in de diverse onderdelen van de school. Ga bij lessen zitten om aan te voelen wat er speelt. Doe dat niet alleen bij beginnende docenten maar bij iedereen, ook de ervaren rot in het vak. Neem 20% van je tijd voor de inspiratie van de medewerkers dichtbij. Elke dag, elke week, zoek de leerkrachten op. Beslissingen nemen is nou eenmaal makkelijker als je weet waarover je het hebt.