In dit artikel ga ik in op de lessen die te leren zijn uit het vakgebied risicomanagement ten behoeve van de schuldenindustrie en de rol van de Creditmanager. Een nieuwe definitie van maatschappelijke schade wordt gedefinieerd.
Risicomanagement is een relatief jong vakgebied dat zich bezig houdt met het zo goed mogelijk managen van risico’s tegen zo laag mogelijke kosten. Deze risico’s zijn het beste in kaart te brengen door gebruik te maken van kansberekening en impactcalculatie. Naarmate de kans groter is dat een evenement/situatie voorkomt zal de vermenigvuldiging met de mogelijke impact een kostbaarder resultaat opleveren.
Kans maal impact wordt meestal alleen berekend voor de onderneming die het risicomanagement toepast. Maar een nieuwe benadering is de Maatschappelijk Verantwoord Ondernemende Aanpak. Daarbij wordt de Kans maal de Maatschappelijke Impact berekend. Als de Kans groot is dat een evenement zich voordoet zal bij een hoge Maatschappelijke Impact het totale maatschappelijke kostenplaatje ook zeer hoog uitvallen. Bijvoorbeeld als de kans dat scholieren in hun pauze naar ongezonde snacks grijpen hoog is met als maatschappelijke impact een ongewenste ontwikkeling op het gewicht van de jongeren dan zal het risico voor de school wellicht beperkt blijven maar de maatschappelijke kosten zullen in de toekomst hoog uitvallen met gezondheidsklachten, obesitas en andere gevolgen.
Bij Creditmanagement is het een bewijs van maatschappelijk verantwoord ondernemen indien de maatschappelijke impact van kredietrisico’s wordt berekend met als doel om de maatschappelijke kosten van kredietverlening terug te dringen. Normaliter berekent een creditmanager alleen de schade van de eigen onderneming. Dit doet de creditmanager met de formule: Kans op Wanbetaling vermenigvuldigt met de potentiële Schade bij Wanbetaling. (PDxLGD (Probability of Default maal Loss Given Default)). Op deze manier wordt de te verwachten schade per klant bepaald. Bijvoorbeeld bij een hypothecaire geldlening: de kans op een default binnen twaalf maanden is 0,5%(door inkomensverlies, echtscheiding, etc.). De verliezen als gevolg van de default komen op 20% (wegens boekverlies(afhankelijk van de executiewaarde)). Dan is de opslag 0,1% op de lening om de jaarlijkse schade voor de hele portefeuille te betalen. Met dit soort berekeningen kan de schadelast per klant geminimaliseerd worden. Omdat creditmanagers diverse instrumenten hebben om deze schade te verlagen worden deze instrumenten afzonderlijk gewaardeerd. Preventieve instrumenten worden voornamelijk toegepast op leningen waarbij de schade voor de onderneming heel hoog kan uitpakken. Dus het weigeren van leningen bij een te grote kans op een hoge schade. Repressieve maatregelen worden vooral toegepast op dossiers waarbij de kans niet groot is en de financiële gevolgen op het moment van schade beperkt moeten worden. En de kans-schade die verwaarloosbaar is die wordt middels verzekeringsproducten zeer betaalbaar afgedekt.
Helaas houden creditmanagers bij dit soort berekeningen weinig rekening met mogelijke maatschappelijke schade. Dus als er een kredietdossier niet goed afloopt dan zullen zij hun eigen schade beperken maar de schade die in de rest van de maatschappij wordt geleden wordt in hun overwegingen niet meegenomen. Ook als deze schade vele malen groter is dan de schade die zij zelf weten te voorkomen. Als een incasso wordt gestart worden vele kosten bij de schuldenaar in rekening gebracht. Dit leidt vaak tot een vermenigvuldiging van de maatschappelijke kosten, bijvoorbeeld debiteuren die een factor 2 of 3 keer de rekening krijgen gepresenteerd. Schuldhulpverleningstrajecten die daardoor 2 tot 3 keer langer duren met alle extra kosten die daarmee samenhangen.
Daarom pleit ik voor een Maatschappelijke Impact Berekening bij het aangaan van nieuwe contracten waarbij de creditmanager vooraf uitrekent wat de financiële gevolgen voor de gehele maatschappij zijn. Daarop worden preventieve en repressieve maatregelen toegepast om problematische schulden te voorkomen. Onder het motto: Voorkomen is beter dan genezen.